داشتن محیط کار سالم بهاندازه داشتن همکاران سالم مهم و ضروری است. سلامت کارکنان باید در اولویت هر کارفرما و شرکتی باشد، زیرا در آن صورت است که بهرهوری، خلاقیت و پیشرفت برای همه حاصل خواهد شد. برای همین در این نوشته توجه شما را به بررسی عوامل مخرب بر سلامت محیط کار جلب میکنیم.ایمنی و سلامت کارکنان هر شرکتی جزء اولویتهای اصلی و مهم مدیران منابع انسانی است. یک محیط کاری ناامن نهتنها برای کارمندان و شرکت مضر است، بلکه میتواند هزینههای سنگینی را نیز بهبار آورد. همه کارکنان یک شرکت موظفاند برای حفظ ایمنی و سلامت خود و محیطی که آنجا هستند، نکاتی را رعایت کنند. البته متخصصان و مدیران منابع انسانی نقش بزرگتری در ساخت استانداردها، پیگیری و پیشگیری حوادث و اطمینان از رعایت قوانین ایمنی و سلامت عمومی دارند. در زیر با عواملی که سلامت کارکنان در محیط کار را به خطر میاندازند، آشنا میشویم.
فهرست مطالب
- کارفرمایان به چه نکاتی در محل کار باید توجه کنند؟
- چگونه برای کارکنان محیط کاری سالم ایجاد کنیم؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
کارفرمایان به چه نکاتی در محل کار باید توجه کنند؟
سلامت کارکنان – استرس
بیثباتی شغلی بهعنوان یکی از عوامل استرسزا همواره درحال رشد است: تقریبا نیمی از بزرگسالان معتقدند که بیثباتی شغلی یکی از دلایل استرس آنهاست. استرس مسئلهای بسیار شخصی است و هرکس طبق عقاید خودش برداشت متفاوتی دربارهی عوامل استرسزا خواهد داشت. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله سلامت شغلی در محیط کار چیست را بخوانید.
احتمالا تا الان حدس زدهاید که استرس کار میتواند مسائل مربوط به بهرهوری را تحتالشعاع قرار دهد. تأثیرات منفی استرس شامل سردرد، مسائل گوارشی و دیگر حالات منفی میشود که بازدهی کارمند و خلاقیتش را نیز کم میکند. متخصصان منابع انسانی باید روی این موضوع اشراف کامل داشته باشند و تا حد ممکن فاکتورهای استرسزا را از کارکنان دور نگه دارند.
آسیبهای تجمعی
آسیبهای تجمعی (CTD) شامل صدمه به انگشتها، دستها، بازو یا شانهها میشود که در نتیجهی حرکتهای تکرارشونده مثل تایپ کردن بهوجود میآیند.سندروم تونل کارپال اختلالی رایج است که بهخصوص به ناحیهی دست و مچ آسیب میرساند. این سندروم میتواند فرد را در انجام کارهایش ناتوان کند، اما خوشبختانه راههایی برای مقابله یا کاهش آسیبهای آن وجود دارد.
تحقیقات دربارهی سندروم تونل کارپال نشان میدهد که میزان استفاده از کامپیوتر، چگونگی قرار گرفتن پشت میز و حالتهای بدن هر شخص در شکلگیری این معضل تأثیرگذار هستند. اخیرا مشخص شده، کسانی که با گوشیهای هوشمند نیز زیاد کار میکنند، درمعرض ابتلا به این مشکل قرار دارند.خوشبختانه تعداد زیادی صفحهکلید، صندلی و دیگر ابزار کاربردی وجود دارند که با استفاده از آنها میتوان احتمال ابتلا به آسیبهای تجمعی را به حداقل رساند.
سلامت کارکنان – نمایشگرهای کامپیوتر
امروزه مردم بیش از گذشته از کامپیوترها در محل کار خود استفاده میکنند. ضروری است که نسبت به تأثیر نمایشگرهای کامپیوتر و سایر صفحات الکترونیکی بر سلامت محیط کار آگاه بود. مشکلات بینایی، خستگی، فشار چشم و دردهای عضلانی در گردن، کمر و دستها ازجمله دردهای شایع استفاده مکرر از کامپیوترهاست. متخصصان توصیه میکنند که کاربران نور نمایشگر را متناسب با نور محیط تنظیم کنند.
بهتر است آنها بهازای هر یک ساعت کار با کامپیوتر استراحت کوتاهی نیز داشته باشند. وضعیت نشستن مناسب و تنظیم صندلی نیز به کاهش آسیبهای استفاده از کامپیوتر کمک میکند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عوامل موثر بر سلامت شغلی را بخوانید.
حساسیت به مواد شیمیایی و خوشبوکنندهها
کارگروه فرصتهای شغلی برابر (EEOC) در اینباره تعریفی از یک ناتوانی فیزیکی یا ذهنی دارد که فرد را در برخی فعالیتهای روزمره دچار اختلال و محدودیت میکند. حساسیت شیمیایی چندگانه (MCS) نوعی ناتوانی در تحمل مواد شیمیایی زیستمحیطی بهحساب میآید. علایم آن شامل سردرد، سرگیجه، اختلال در تنفس و دردهای عضلانی میشود که بسته به هر فرد متغیر است. بهتر است برای حفظ سلامت کارکنان، استفاده از مواد شیمیایی، پاککنندهها و خوشبوکنندهها به حداقل برسد و تهویهی مناسبی نیز برای محیط کار درنظر گرفته شود.
درحالیکه ممکن است عوامل روانی و فیزیکی سلامت کارکنان را بهخطر بیندازد، لازم است نسبت به خطراتی که از جانب سایر کارکنان نیز متوجه یک کارمند خواهد شد آگاهی داشت. در اینجا دو مورد را بررسی میکنیم.
خشونت و ریسک جانی
تعداد قربانیان خشونتهای محل کار کم نیست و متأسفانه هر سال نیز بر تعداد آنها افزوده میشود. برخی کارکنان در معرض خشونت و خطر بیشتری قرار دارند، ازجمله:
- کسانی که در بانکها یا صرافیها کار میکنند و با پول سروکار دارند؛
- کسانی که بهعنوان پیک کار میکنند؛
- کسانی که بهتنهایی یا در گروه کوچکی کار میکنند؛
- کسانی که در شیفت شب یا صبح زود فعالیت دارند؛
- کسانی که در محلههای پرخطر مشغولبهکار هستند.
وظیفهی فراهم کردن محیطی امن برای سلامت کارکنان برعهده مؤسسات و منابع انسانی است. آنها وظیفه دارند با تدبیری مناسب، محیط کار امنی برای کارمندانشان فراهم کنند. برگزاری دورههای آموزشی دربارهی حفظ امنیت، روشنایی مناسب محیط، استفاده از دوربینهای مداربسته و سیستمهای هشداردهنده ازجمله راهکارهای مناسب برای جلوگیری از بروز اینگونه خشونتهاست.
سلامت کارکنان – زورگویی و قُلدری
زورگویی در محل کار بهعنوان تمایل هر شخص یا گروه به استفاده از خشونت طولانی یا تکرارشونده یا رفتاری توجیهناپذیر در برابر همکار یا زیردست تلقی میشود. تعداد زیاد گزارشها از طرف قربانیان رفتارهای خشونتآمیز، دلیلی برای توجه ویژه به این مسئله است. گفته میشود زورگویی در محل کار عملکرد و بازدهی قربانیان را بهشدت کاهش میدهد. نمونههایی از زورگویی و خشونت در محل کار از این قرار است:
- انتقاد بیجا و نامعتبر؛
- سرزنش کردن بدون داشتن اطلاعات درست؛
- رفتار تبعیضی نسبت به سایر اعضای گروه؛
- تحقیر و تمسخر؛
- تعیین غیرمنطقی مهلت پایان پروژه؛
- انتشار شایعات؛
- تضعیف یا ایجاد مانع در کار فرد.
گونهی دیگری از قلدری، زورگیری مجازی نام دارد. افراد زورگو با استفاده از اینترنت یا سایر تکنولوژیها و با قصد آزار یا خجالتزده کردن قربانی برای او پیام ارسال میکنند و دست به این خشونت میزنند. ریشهی زورگیری مجازی، قدرت و اعمال کنترل در روابط محل کار است. تحقیقات نشان میدهد کارمندانی که سلامتشان به این روش تهدید شده، در معرض ابتلا به اضطراب، ترس، شوک و درماندگی بیشتری قرار میگیرند.
بهتر است این خشونتها هرچه سریعتر شناسایی و کنترل شوند، چراکه تأثیری منفی بر بهرهوری کارکنان، رضایت مشتری و درنتیجه منافع کلی یک شرکت خواهد داشت. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله عوامل موثروآسیبرسان به سلامت روان در محیط کار را بخوانید.
سلامت کنارکنان – حریم خصوصی
در دنیای امروز که سرقت هویت بهصورت گستردهای درحالِ رخدادن است، رسیدن به بالاترین حد امنیت و حفظ حریم خصوصی برای کارکنان باید در رأس امور متخصصان منابع انسانی قرار بگیرد. افشای اطلاعات خصوصی هزینههای سنگینی در پی خواهد داشت.
درست است که نگهداری از اطلاعات خصوصی کارکنان از مسئولیتهای مدیران هر شرکت است، اما فراهم کردن حریم خصوصی نیز جزءِ وظایف متخصصان منابع انسانی بهحساب میآید. با کنترل گواهی عدم سوءِپیشینه کارمندان و محدود کردن دسترسی به اطلاعات و نگهداری آنها در فایلهای امن میتوان تا حد زیادی از بروز مشکلات بعدی پیشگیری کرد.
سلامت کارکنان و امنیت محل کار یکی از واجبات دنیای پراسترس امروز در هر زمینهی شغلی است. برخی تصور میکنند که سلامت کارکنان به منابع انسانی مربوط نیست، اما آنها با سرمایهگذاری، آموزش و برنامهریزی مناسب میتوانند به حفظ محیط کار ایمن کمک کنند. در این شرایط میتوان از کارمندان یک شرکت انتظار تعهد کاری، پیشرفت و موفقیتهای دوجانبه داشت.
چگونه برای کارکنان محیط کاری سالم ایجاد کنیم؟
بر بهبود روابط بین کارمندان خود تمرکز کنید
اصولا ایجاد روابط مثبت بین کارمندان، در کاهش بدرفتاری و انزوای هرکدام از آنها بسیار موثر است. چرا که کارمندان در صورت داشتن شبکه حمایتی در اطراف خود، در حین انجام کارهای روزانه احساس خوشبختی بیشتری خواهند کرد. اگر کارمندی تازهکار در شرکت خود استخدام کردهاید، از همان ابتدا او را با همکارانش آشنا کنید و از آنها بخواهید که به شکلی دوستانه شیوه کار را به او آموزش بدهند. بروز روابط منفی در شرکت فقط یک فرد را تحت تأثیر قرار نمیدهد، بلکه در نهایت وضعیت تجارت و بهرهوری شرکت را تحت تأثیر قرار میدهد. زیرا اغلب منجر به افزایش غیبت، جابجایی زیاد کارکنان و اضافه شدن هزینههای آموزش و توسعه میشود.
علاوه بر این، مهم است که هم کارفرمایان و هم کارمندان در تعاملات تجاری و تصمیمگیریهای لازم برای کار مشارکت داشته باشند. حتی ارائه آموزشهایی در زمینه رهبری و مدیریت از سوی کارفرما میتواند احساس توانمندی را در کارمندان تقویت کند. در این صورت با افزایش تعامل، تصمیمگیریهای بهتری برای شرکت گرفته خواهد شد. طبق تحقیقات انجام شده، چنین شرکتهایی با عملکرد بهتر، بهرهوری بیشتری دارند و تقریبا ۸۹٪ از کارمندان آنها از وضعیت خود راضی هستند. داشتن کارفرمایانی که رهبران موثری هستند و بازخورد سازنده و شناخت مثبت ارائه میدهند، به حفظ کارمندان مستعد نیز کمک میکند.
سلامت کارکنان – موفقیتها را جشن بگیرید و از کارمندان خود قدردانی کنید
بدیهی است که پاداشهایی مانند افزایش حقوق یا سایر کمکهای مالی مثل دادن وام بدون بهره، میتوانند راههای خوبی برای ایجاد انگیزه در کارمندان باشند. از طرفی یک نظرسنجی معتبر اخیر نشان داده است که ۸۳٪ از کارمندان بیشتر از پاداش، قدردانی کلامی برای آنها اهمیت دارد؛ به خصوص اگر صادقانه و بهموقع باشد. در چنین شرایطی کارمندان نه تنها پیشرفت خواهند کرد بلکه با رشد آنها بهرهوری شرکت هم افزایش خواهد یافت.
سلامت کارکنان – مسیرهای آموزش شغلی را توسعه دهید
وجود فرصتهای توسعه و پیشرفت شغلی در یک شرکت باعث میشود کارکنان آن تا حد زیادی احساس ارزشمند بودن کنند. این فرصتها میتواند در قالب دادن بازه زمانی برای ادامه تحصیل، ارائه کمک شهریه دانشگاه یا ارائه آموزش شغلی از سوی خود شرکت باشد. طبق یک گزارش در سال ۲۰۱۸، ۹۴٪ از کارکنان مستعد شرکتی اعلام کردند که در صورتی که کارفرما برای پیشرفت شغلی آنها سرمایهگذاری کند، مدت طولانیتری در شرکت میمانند. در واقع ایجاد یک برنامه توسعه که بر درک نیازهای فردی کارمندان متمرکز باشد، نشان میدهد که شما به یادگیری و پیشرفت آنها علاقه مند هستید. باید به کارمندان فرصت داده شود مهارتهای جدیدی را پرورش دهند و هرجا که امکان دارد مسئولیتهای اضافی را به عهده بگیرند.
سلامت کارمندان را تقویت کنید
تمرکز بر سلامت کارمندان یکی دیگر از راههای افزایش رضایت شغلی آنها است. میتوانید با تشویق کارمندان به داشتن وقفههایی در بین کار و پیادهروی کوتاه بعد از ناهار، به آنها نشان دهید که برایشان ارزش قائل هستید. در این صورت کارمندان نیز احساس نشاط و خستگی کمتری میکنند. توجه بیشتر بر اقدامات بهداشتی و درمانی آنها مانند در نظر گرفتن روزهایی از ماه برای مرخصی با حقوق در اثر بیماری و بیمه سلامت نیز میتواند رضایت و بهرهوری را بهبود بخشد. سعی کنید با در نظر گرفتن تفریحهایی مثل راهاندازی یک باشگاه در شرکت یا تشویق کارمندان برای خوردن ناهار یا تماشای یک بازی هفتگی ورزشی با هم در روزهای مشخص، از فرسودگی شغلی آنها جلوگیری کنید. پس به نیازهای شخصی هرکدام از کارمندان خود توجه کنید.
در مورد محل کار خود تجدید نظر کنید
طبق بررسیهای انجام شده، کیفیت هوا، نور و دمای محل کار از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سلامت کارمندان هستند. از خود بپرسید آیا محیط کار شما راحت است؟ آیا نور کافی وجود دارد و یا در نزدیکی یک منطقه آلوده هستید؟ در صورت نبود شرایط مناسب میتوانید با خرید وسایل روشنایی و یا حتی یک دستگاه تصفیه هوا داخلی، وضعیت محیط کار را بهبود ببخشید.
سلامت کارکنان – اجازه دهید کارمندان طبق سلیقه خود اتاق کار را طراحی کنند
اجازه دادن به کارمندانتان برای شخصیسازی فضای کاریشان تا حد زیادی به آنها کمک میکند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشند. مثلا به آنها اجازه دهید تابلوهای شخصی خود را آویزان کنند و در اتاق خود گلهای تازه یا گیاهان زنده نگهداری کنند. مطمئن باشید که فراهم کردن این شرایط برای کارمندان، تا حد زیادی باعث خوشحالی آنها میشود.
توسعه فرهنگ ایجاد محیط کاری سالم و اجرای برخی از این روشها ممکن است زمانبر باشد؛ اما مطمئنا در افزایش بهرهوری شرکت موثر است. میتوانید برای کسب راهنمایی و مشاوره تخصصیتر در این زمینه و بررسی دقیقتر ویژگیهای محیط کاری سالم، با گروه طراحی دکوراسیون داخلی مکعب مشورت کنید. این گروه مدت مدیدی است که در دو زمینه طراحی دکوراسیون اداری و طراحی دکوراسیون داخلی منزل فعالیت میکند و علاوه بر ارائه خدمات طراحی و مشاوره بصورت رایگان، سعی در طراحی و تولید محصولات متناسب با فضاهای مذکور را دارد. محصولاتی که در گروه مکعب طراحی و تولید میشوند علاوه بر ارگونومی دارای تنوع در متریال هم میباشند که این موضوع انتخاب را برای شما آسان میکند. همه طراحیهای داخلی تیم جوان مکعب بر اساس خلاقیت است و از زیبایی بصری منحصربهفردی برخوردار هستند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با کارکنان در محیط کار آشنا شدید.همچنین از نکاتی که کارفرما باید به آنها توجه کند آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
اهمیت معاینات دوره ای در چیست؟
شناسایی اولیه و زود هنگام شاغلین مشکوک به بیماریهای ناشی از کار در مراحل اولیه وقابل درمان و نیز انجام Fitness for Work در شاغلینی که شرایط محیط کار بر روی بیماری آنها تاثیر سوء بر جای میگذارد.
مفهوم سلامت روان از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی چیست؟
واژه سلامت روان، واژهای است که برای بیان اهداف خاصی در جامعه مورد استفاده قرار میگیرد. فرهنگهای مختلف نیز بر اساس معیارهایی که دارند، سلامت روان را تعریف میکنند.هدف جوامع این است که شرایط را برای سلامت تمامی اعضای جامعه آماده کند. سلامت روان در اصل بخشی از سلامت جامعه محسوب میشود و میتواند بر روی سلامت جسمی نیز تاثیرگذار باشد.
با وجود این که سلامت روان اهمیت بالایی دارد و مفهوم آن وسیع است، تعریفی کلی توسط سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization) در سال 1948 برای بهداشت روان در دو بخش ارائه داد. بخشهای مختلف این تعریف، موارد زیر را شامل میشود.